Tự chơi
chứng khoán

<<< Cổ phiếu có quyền biểu quyết là gì? Quỹ đầu tư là gì? >>>

1. Khái niệm

Khi giao dịch trên sàn chứng khoán, có rất nhiều doanh nghiệp thưởng cổ phiếu cho cổ đông. Ở thị trường CKVN, TỰ CHƠI CHỨNG KHOÁN có thể liệt kê ngay một vài cái tên: MWG, HPG, VIC, và VND. 

Một ví dụ, chia cổ phiếu cổ đông với tỷ lệ 1:1, cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu được thưởng thêm 1 cổ phiếu. Giá cổ phiếu tại ngày giao dịch chốt quyền nhận thưởng là 20.000 đồng/cổ phiếu. Vào ngày giao dịch hôm sau, giá tham chiếu của cổ phiếu không phải là 20.000 đồng mà sẽ được sở/trung tâm giao dịch điều chỉnh xuống còn 10.000 đồng/cổ phiếu. Giả sử doanh nghiệp có như HPG có 2 tỉ cổ phiếu, sau lần chia tách 1:1 kể trên sẽ phát hành 4 tỉ cổ phiếu. Ở ví dụ này, giả sử một NĐT đang nắm 100.000 cổ phiếu, sau thay đổi sẽ nắm 200.000 cổ phiếu. Tuy nhiên tỉ lệ cổ phiếu nắm giữ và giá trị đang nắm không hề thay đổi. Và nghiệp vụ này vô tình khiến NĐT có cảm giác mình đang mua được nhiều cổ phiếu hơn, nắm nhiều tài sản hơn, tuy nhiên thực tế lại không phải vậy.

Ngoài ra với ví dụ trên, vốn hoá doanh nghiệp không tăng lên, mà chỉ vốn điều lệ của doanh nghiệp tăng gấp 2 lần.

Từ ví dụ trên, định nghĩa theo hướng chuyên môn thì có thể tóm lược lại: cổ phiếu thưởng (bonus shares), là loại cổ phiếu hình thành trong trường hợp đặc biệt (chia tách cổ phiếu, thưởng cho cá nhân, tổ chức có đóng góp lớn…). Đây được coi là khoản thu nhập tích lũy của các cổ đông khi họ không phải bỏ thêm bất kỳ khoản tiền nào khác để mua cổ phiếu. Trong cơ cấu vốn công ty, cổ phiếu thưởng sẽ trích ra từ lợi nhuận được tích lũy hàng năm. Các công ty cũng có thể sử dụng chênh lệch giữa giá thị trường và giá trị danh nghĩa của cổ phiếu bổ sung để phát hành cổ phiếu thưởng cho cổ đông.

2. Đặc điểm của cổ phiếu thưởng

 Cổ phiếu thưởng về bản chất là cổ phiếu, tuy nhiên cách thức và thời gian hình thành cổ phiếu thưởng khác biệt, đặc biệt đây không phải là cổ phiếu phổ thông. Ngoài ra, cổ phiếu thưởng sẽ có quy định cụ thể về cách thức và thời gian được phép giao dịch riêng.

STT	Đặc điểm của cổ phiếu thưởng
1	Cổ phiếu thưởng chỉ phát sinh trong các tình huống đặc biệt. Có 2 tình huống thường thấy trên TTCK: Thưởng cổ phiếu cho nhân viên (gọi là cổ phiếu ESOP) hoặc cho những cá nhân có nhiều đóng góp. Hình thức này trên TTCK Việt Nam, TCB - Ngân hàng Techcombank và MWG - Thế giới di động là một trong 2 doanh nghiệp rất ưa chuộng hình thức này. Thưởng cho tất cả cổ đông, mục đích để tăng vốn điều lệ của công ty. HPG - tập đoàn thép Hoà Phát là doanh nghiệp là một trong những doanh nghiệp áp dụng hình thức này nhiều nhất.
2	Cổ phiếu thưởng gắn liền với hai khái niệm: ngày giao dịch không hưởng quyền và ngày giao dịch cuối cùng.
3	Nhiều trường hợp, cổ phiếu thưởng giới hạn số lượng người mua
4	Để chuyển nhượng cổ phiếu thưởng, cần phải tuân thủ quy định của Pháp luật
5	Nhiều trường hợp, cổ phiếu thưởng được chào bán với giá rẻ hơn giá thị trường
6	Để phát hành cổ phiếu thưởng cần phải tuân thủ các quy định của Pháp luật

 

3. Ý nghĩa của cổ phiếu thưởng 

Để thấy được chính xác ý nghĩa của cổ phiếu thưởng phải được nhìn nhận ở cả góc độ nhà đầu tư và công ty cổ phần.

• Đối với nhà đầu tư: Cổ phiếu thưởng thường mang lại lợi ích cho cổ đông. Theo các nhà phân tích giá trị hay cơ bản thì việc thực hiện chia tách cổ phiếu thưởng không có mấy tác dụng. Ngược lại, những nhà phân tích về kỹ thuật cho rằng khi thực hiện phát hành cổ phiếu thưởng, doanh nghiệp đã có tác động rất mạnh mẽ đến tâm lý của nhà đầu tư trong ngắn hạn. Cụ thể là tính thanh khoản được nâng cao nếu cổ phiếu có giá trị cao.
• Đối với công ty: Ngoài mục đích tăng thêm vốn điều lệ và năng lực tài chính, công ty sẽ có cơ hội tiếp cận với các khoản vay lớn để phục vụ cho cho việc mở rộng hoạt động kinh doanh, sản xuất của công ty. Bên cạnh đó, nếu áp dụng chia cổ phiếu thưởng cho cổ đông sẽ giúp họ tránh được thuế thu nhập cá nhân (tuỳ trường hợp).

Tuy nhiên, việc phát hành cổ phiếu thưởng đôi lúc cũng gây ra thiệt hại cho nhà đầu tư. Khi thị trường giá xuống, tâm lý nhà đầu tư không tốt, việc pha loãng cổ phiếu đôi gây ra cung bán lớn hơn cầu mua, khiến cho khi cổ phiếu thưởng được phép giao dịch mua-bán trên TTCK, giá cổ phiếu nhận được giảm khiến tài sản cổ đông giảm đi.

Hòa Nguyễn